awne
założenie zamkowe znajduje się w południowo-wschodniej części Otynia,
opodal rynku. Kompleks otacza od północnego zachodu park i zabudowa
folwarczna od strony wschodniej. Obecnie dawny zamek znajduje się w
stanie niezabezpieczonej ruiny.
W 1437 roku, jako właściciel dóbr rycerskich wymieniany jest Sigismund
von Zabel (Zabeltitz). Rodzinie tej przypisuje się budowę pierwszej
murowanej siedziby w Otyniu w początkach XV wieku. W wyniku konfliktu
pomiędzy synami Sigismunda a księciem głogowskim – Janem II,
Zabeltitzowie stracili swój majątek. W 1488 roku dobra otyńskie weszły
w posiadanie Korony Czeskiej. W 1516 roku kupili je bracia Hans i Nickel
von Rechenberg. Prawdopodobnie w 1519 roku Hans rozpoczął przebudowę
gotyckiego zamku na siedzibę renesansową. Po śmierci ostatniego z
Rechenbergów w 1610 roku dobra otyńskie przejęła jego siostra, Helena
von Spritzenstein, a później jej mąż – Johann Ernest. W 1638
roku wzniósł on kaplicę, a zamek zapisał w testamencie zakonowi jezuitów,
którzy przejęli go w 1649 roku. Zakonnicy przebudowali renesansowy zamek
na barokowy klasztor. W 1776 roku nastąpiła kasacja zakonu jezuitów. W
klasztorze utworzono Królewski Instytut Szkolny, prowadzony przez byłych
jezuitów. 27 maja 1787 roku król pruski Fryderyk Wilhelm II sprzedał
Otyń za 100 tys. dukatów Piotrowi Bironowi, księciu kurlandzko-żagańskiemu.
Po jego śmierci, w 1800 roku otrzymała go córka Dorota, przyszła księżna
Talleyrand-Dino. W 1879 roku Aleksander książę Dino, syn
Doroty, sprzedał Otyń pruskiemu ministrowi spraw wewnętrznych dr.
Rudolfowi Friedentalowi, po którym dobra przejęła córka Renata von der
Lancken-Wackenitz, żona pruskiego ambasadora we Włoszech. Posiadała ona
dobra otyńskie do 1945 roku.
Pierwszy murowany obiekt wzniesiono w XV wieku. Jego relikty zachowały się
w południowym segmencie budynku bramnego, po obu stronach bramy. Nie jest
znany wygląd pierwszego założenia. Przyjmuje się, że była to budowla
na rzucie czworoboku otoczonego murem. W jego obrębie znajdował się
budynek bramny, dom mieszkalny i prawdopodobnie wieża. XVI-wieczny zamek
był budowlą założoną wokół czworokątnego dziedzińca, otoczoną
fosą. Renesansowe założenie zajmowało obszar zbliżony do
dzisiejszego. W jego obrębie znajdowały się budynki mieszkalne,
kuchnia, piekarnia, browar, stajnia, zbrojownia.
W połowie XVII wieku jezuici przystąpili do remontu obiektu oraz budowy
nowego domu dla służby. Pierwszy etap prac zakończyli w 1654 roku. W
latach 1671-1681 zburzyli południowe skrzydło, wznosząc na tym miejscu
nowe. Na terenie dawnej fosy wzniesiono wschodnie skrzydło założenia,
przez co powiększono dziedziniec. W 1702 roku Otyń wraz z klasztorem
uległ pożarowi. W 1703 roku jezuici przystąpili do przebudowy klasztoru
i budowy kaplicy. W latach 1708-1710 powiększono ogród. Wraz z przebudową
klasztoru trwały prace nad odbudową folwarku. Prace nad barokową
przebudową klasztoru trwały do 1721 roku.
W XIX wieku wykonywano niewielkie prace remontowe, polegające na
przystosowaniu obiektu do potrzeb mieszkaniowych kolejnych właścicieli.
Ok. połowy XIX wieku zamurowano część arkad wirydarza. Do dnia
dzisiejszego budowla przetrwała w formie nadanej jej przez jezuitów
podczas barokowej przebudowy.
Zabudowa klasztoru składa się
z czterech skrzydeł okalających czworoboczny dziedziniec. Pośrodku
dziedzińca rośnie ogromny platan, prawdopodobnie z XVIII wieku. Wjazd na
dziedziniec prowadził przez budynek bramny w północnym skrzydle
klasztoru. Jest to dwukondygnacyjny obiekt (na rzucie zbliżonym do
kwadratu), który niegdyś był przykryty czterospadowym dachem. Elewacja
frontowa jest czteroosiowa, w miejscu dwóch zachodnich osi znajduje się
przesklepiony kolebkowo przejazd. Prostokątne otwory okienne obwiedzione
są profilowanymi opaskami.
Dwukondygnacyjne skrzydła klasztoru, podpiwniczone, nakryte były dachami
dwuspadowymi. We wschodnim i zachodnim skrzydle od strony dziedzińca
czytelne są korytarze, które otwierały się arkadami do dziedzińca,
tworząc wirydarz. Układ wnętrz był dwutraktowy. Elewacje posiadają
skromny detal architektoniczny w postaci profilowanych gzymsów i obramień
wokół prostokątnych otworów okiennych. Najbogatszy wystrój posiadają
ściany skrzydła zachodniego. Zewnętrzna elewacja tego skrzydła rozczłonkowana
jest parami pilastrów, występujących na obydwu kondygnacjach. Pomiędzy
pilastrami znajdują się prostokątne otwory okienne, ujęte niegdyś
profilowanymi obramieniami z uszakami. Okna drugiej kondygnacji zdobią
profilowane naczółki oraz dekoracyjne płyciny umieszczone pod
parapetami. W poziomie elewacje dzielą: pas szerokiego cokołu, szeroki
gzyms między kondygnacyjny, gzyms wieńczący. Elewację wewnętrzną
zachodniego skrzydła artykułują zdwojone pilastry korynckie, przebiegające
przez obie kondygnacje. Otwory okienne drugiej kondygnacji zostały
opracowane analogicznie do elewacji zachodniej. Partia przyziemia
pierwotnie otwierała się do dziedzińca szerokimi, półkoliście zamkniętymi
arkadami.
Kaplica stanowi zachodnią część skrzydła północnego. Założona
jest na rzucie prostokąta z pięciobocznym prezbiterium skierowanym na
zachód, wysuniętym przed lico murów obwodowych założenia. Obecnie
przykryta jest płaskim dachem krytym papą. Elewacje kaplicy rozczłonkowane
są zdwojonymi pilastrami o kompozytowych kapitelach, wsparte na wysokich
cokołach. Otwory okienne umieszczone są w dwóch poziomach. Niższe mają
kształt leżących prostokątów, zamkniętych półkoliście.
Wkomponowane są one w profilowane obramienie występujących ponad nimi
dużych, smukłych otworów zamkniętych łukami odcinkowymi. Okna zdobi
dekoracja sztukatorska o motywach liści akantu, wieńców kwiatowych,
wici roślinnych i putt. W absydzie, w miejscu otworów okiennych znajdują
się blendy. Całość wieńczy wydatny, profilowany gzyms koronujący. Do
kaplicy prowadziły dwa wejścia. Jedno od strony przejazdu bramnego, zaś
drugie znajdowało się w środkowej osi elewacji północnej. Wnętrze
jest jednoprzestrzenne, trójprzęsłowe. Pod kaplicą znajduje się
krypta, w której chowano zakonników.
Po II wojnie światowej w skrzydle północnym i budynku bramnym znajdowały
się mieszkania pracowników PGR. W okresie powojennym klasztor uległ dwóm
pożarom, w 1946 i 1954 roku. Po pożarze w 1954 roku odbudowano
sklepienie kaplicy i częściowo ją zabezpieczono. W 1958 roku
przeprowadzono remont dachu budynku bramnego oraz skrzydła zachodniego i
północnego. Część wschodnia klasztoru była użytkowana do 1991 roku
jako mieszkania. Opuszczony klasztor popadł w ruinę. Obecnie zachowane są
mury zewnętrzne, brak dachów, części sklepień i stropów.
