Kraków
Wawel

edną z pierwszych budowli jaka stanęła na wawelskim wzgórzu była wykonana z drewna, za czasów Bolesława Chrobrego katedra. Otrzymała ona później nazwę św. Gereona. Około roku 1090 rozpoczęto pracę nad drugą, murowaną, katedrą tzw. hermanowską. Jej konsekracja nastąpiła w roku 1142. Obok tych budowli chrześciańskich powstaje niewielki zameczek. Miał on salę ze stropem opartym  na 24 słupach, niewielką wieżę połączoną grubym na 1,5 m murem z kwadratowym stołpem /obecnie  znajduje się tu tzw. Kurza Stopka/.
       W 1306 r zamek ulega spaleniu. Częściowo odbudowuje go Władysław Łokietek lecz dopiero za  Kazimierza Wielkiego następuje rozbudowa zamku. Powstają nowe, murowane budynki mieszkalne przykryte stromymi, ozdobnymi dachami. W następnych latach powstają trzy masywne baszty rozmieszczone wokół wzgórza a zwane Lubranka /lub Senatorska/, Sandomierska i Złodziejska. Stoją one w systemie murów obronnych zapoczątkowanym ok. 1300 roku. I znowu pożar w 1499 roku niszczy gotycki zamek. Zygmunt I, w owym czasie jeszcze królewicz, później znany z przydomka "Stary" postanawia wznieść zamek renesansowy. Powstaje czteroskrzydłowa budowla o prostych fasadach, trójdzielnych oknach. W środku znajduje się  czworoboczny dziedziniec z trójpiętrowymi krużgankami. Powstają ozdobne portale, kominki, piece, ściany obijane brokatem, polichromie i inne ozdoby. Znajdują się tu takie urządzenia jak: kanalizacja, łaźnie, kuchnie w osobnym budynku oraz komnaty częściowo ogrzewane gorącym powietrzem. Król mieszka na pierwszym piętrze zamku, na drugim znajdują się mieszkania oraz sale reprezentacyjne /poselska, senatorska/. Parter zajmuje administracja, sądy i składy. W tym czasie wybudowana zostaje na polecenie Zygmunta I Starego kaplica grobowa tzw. kaplica zygmuntowska.
     Następny pożar w historii zamku z końcem XVI w. powoduje kolejną jego przebudowę. Dotyczy to północnej części zamku. Wybudowano m. in. wieżę Zygmunta III. W późniejszych latach dodawane zostawały różne budowle czy ozdoby zgodne z panującą w danym okresie modą. Jedne upiększały, inne szpeciły królewską budowlę. I tak szczęśliwie zamek dotrwał do naszych czasów, w których architekci nic nie zmieniają lecz konserwują i odnawiają a archeolodzy jeszcze do teraz znajdują pozostałości dawnych budowli i wystroju.
       To co opisałem jest to bardzo maleńki przekrój dziejów zamku. Starałem się tylko naszkicować jego rozwój bez wdawania się w szczegóły i detale. Nie sposób wszystko szczegółowo opisać, trzeba to po prostu zobaczyć. Aby zamek zwiedzić dokładnie potrzeba dłuższego czasu. A jest co oglądać. królewskie pokoje, Kaplica Zygmuntowska, Dzwon Zygmunta, groby królewskie, skarbiec, zbrojownia. Każdy znajdujący się tutaj przedmiot ma swoją ,czasami bardzo długą historię. Każda budowla to dziesiątki czy setki lat naszych dziejów.